Sdlc là gì? Các giai đoạn và phương pháp trong vòng đời phát triển phần mềm

Vinh Phạm

2015

27-06-2022

SDLC đối với những người làm việc trong lĩnh vực phát triển phần mềm chuyên nghiệp là một kiến thức cần thiết bởi nó đề cập đến phương pháp luận với những quy trình được xác định để tạo ra một phần mềm chất lượng cao. Bên cạnh đó, SDLC cũng là một yếu tố quan trọng mang đến sự thành công lớn cho các nhà sản xuất phần mềm. Vậy SDLC là gì? Cùng Bizfly Cloud tìm hiểu về SDLC, cách thức hoạt động và những kỹ năng cần thiết liên quan đến SDLC để bạn có cách làm việc với SDLC một cách hiệu quả.

Sdlc là gì? 

SDLC (Software Development Life Cycle) hay vòng đời phát triển phần mềm là một quá trình phát triển phần mềm trong một tổ chức phần mềm với chất lượng cao và chi phí thấp trong một khoảng thời gian ngắn. Quy trình này bao gồm một kế hoạch chi tiết có khả năng mô tả cách để phát triển, duy trì, thay đổi và nâng cấp một phần mềm cụ thể. SDLC chia nhỏ quy trình phát triển phần mềm thành từng giai đoạn từ giai đoạn ý tưởng cho đến giai đoạn triển khai.

SDLC cũng là một trong những yếu tố cực kỳ quan trọng mang đến sự thành công cho nhà sản xuất phần mềm đồng thời hỗ trợ mọi thành viên tham gia dự án đều có khả năng xử lý đồng bộ các công việc tương ứng với vị trí của mình thông qua cách thức chung của doanh nghiệp tại cấp độ dự án.

Thực tế, các doanh nghiệp xây dựng và phát triển phần mềm sẽ điều chỉnh, gộp tách các giai đoạn tùy theo nhu cầu, quy mô và hình thức hoạt động của chính doanh nghiệp đó.

Một số lợi ích sdlc mang lại 

SDLC có khả năng cung cấp cho các nhà phát triển một cái nhìn tổng thể nhất về toàn bộ hệ thống, dòng thời gian, tài nguyên và mục tiêu của một dự án phần mềm. Ngoài ra, SDLC cũng mang đến một số lợi ích cơ bản như sau:

• SDLC giúp các nhà phát triển đo lường được sự tăng trưởng và chi phí của hệ thống đã phát triển một cách dễ dàng.
• SDLC giúp tăng cường kiểm soát và giám sát toàn bộ các dự án mang tính phức tạp và quan trọng.
• Với các bước chi tiết và toàn diện, các đánh giá thiết kế của SDLC giúp đảm bảo mức độ tin cậy và chất lượng của các giải pháp đã được thực hiện phát triển.
• SDLC cung cấp cho người sử dụng một nguồn tài liệu mở rộng về hệ thống để từ đó họ hiểu rõ hơn về chính hệ thống phần mềm mà họ thiết lập.
• Nếu một thành viên chính tham gia dự án phát triển phần mềm rời đi thì một thành viên mới có thể dễ dàng tiếp tục công việc ngay tại vị trí đó.
• SDLC giúp đánh giá, ước tính và lập lịch cụ thể về các sản phẩm phần mềm được triển khai.
• SDLC đảm bảo việc bàn giao phần mềm cho khách hàng một cách chính xác và kịp thời.
• SDLC cung cấp framework cho một tập hợp các sản phẩm và hoạt động tiêu chuẩn để cải thiện tốc độ phát triển phần mềm.

Cách thức hoạt động của sdlc 

SDLC hoạt động bằng cách cắt giảm chi phí phát triển phần mềm đồng thời rút ngắn thời gian sản xuất và nâng cao chất lượng phần mềm.

• Để đạt được những mục tiêu rõ ràng khác nhau, SDLC phải tuân theo một kế hoạch có loại bỏ được những cạm bẫy điển hình của các dự án phát triển phần mềm. Kế hoạch đó sẽ được bắt đầu bằng việc đánh giá các hệ thống để tìm ra được những khiếm khuyết trong phần mềm.
• Tiếp theo, SDLC sẽ xác định yêu cầu của hệ thống mới và tạo ra các phần mềm thông qua các giai đoạn phân tích, thiết kế, lập kế hoạch, phát triển, thử nghiệm và triển khai. SDLC có thể loại bỏ việc làm lại dư thừa và các bản sửa lỗi sau thực tế bằng cách lường trước những sai lầm gây tốn kém như khách hàng phản hồi hay không yêu cầu người dùng cuối.

Điều quan trọng nhất đối với SDLC là tập trung vào giai đoạn thử nghiệm bởi SDLC là phương pháp lặp đi lặp lại và người thực hiện phải đảm bảo chất lượng mã tại mọi chu kỳ.

Các giai đoạn của sdlc

Để tạo ra một sản phẩm phần mềm mang đến hiệu quả sử dụng cao thì cần phải trải qua các giai đoạn SDLC sau:

- Thu thập và phân tích thông tin: Đây là giai đoạn quan trọng và nổi bật nhất trong quy trình SDLC bởi nó sẽ đưa ra quyết định về những gì mà bạn sẽ phát triển.

• Nếu bạn đang phát triển phần mềm cho khách hàng, giai đoạn này sẽ bao gồm các cuộc họp để thực hiện việc thảo luận về nhu cầu, mục tiêu và kỳ vọng của họ.
• Nếu bạn đang phát triển phần mềm nội bộ thì giai đoạn này sẽ bao gồm các công việc như phân tích thị trường, phân tích đối thủ cạnh tranh, kiểm tra mục tiêu và phỏng vấn khách hàng.

- Xây dựng kế hoạch: Trong giai đoạn SDLC này, nhóm thực hiện cần xác định được các chi phí và nguồn lực cần thiết để thực hiện các yêu cầu đã phân tích nói trên. Tại bước này, bạn cũng cần nêu lên được những rủi ro liên quan và cung cấp thêm các kế hoạch phụ để giảm bớt các vấn đề có thể xảy ra.

- Thiết kế: Tại giai đoạn này, bạn cần tập trung vào việc thiết kế phần mềm mà bạn muốn phát triển. Giai đoạn thiết kế sẽ bắt đầu bằng cách chuyển thông số kỹ thuật phần mềm trở thành một kế hoạch thiết kế bao gồm kiến trúc, nền tảng, giao diện, lập trình, liên kết và bảo mật. Sau đó, các bên liên quan sẽ tiến hành xem xét kế hoạch và đưa ra phản hồi, đề xuất.

- Phát triển: Đây là giai đoạn mà các nhà phát triển thực sự tiến hành viết code và xây dựng phần mềm theo các tài liệu đã được thiết kế, những thông số kỹ thuật đã được đưa ra, sử dụng framework và ngôn ngữ lập trình đã được lựa chọn. Khi thực hiện phát triển, các developer sẽ tuân thủ theo mọi nguyên tắc viết code mà công ty đưa ra đồng thời sử dụng thêm các công cụ được phép khác như trình gỡ lỗi, biên dịch và trình thông dịch.

- Kiểm thử: Khi việc code chương trình được hoàn tất, quá trình kiểm tra và đánh giá các module sẽ được thực hiện nhằm tránh các lỗi xảy ra trong quá trình phần mềm hoạt động. Khi đã xem xét một cách toàn diện quá trình này, các vấn đề cần sửa chữa sẽ được bàn giao cho các developer trước khi đến tay khách hàng.

- Triển khai: Mục tiêu của giai đoạn này chính là triển khai các phần mềm tới môi trường production để người dùng có thể sử dụng. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lựa chọn việc triển khai phần mềm trên nhiều môi trường khác nhau như môi trường dàn dựng hay môi trường phát triển để các bên có thể trải nghiệm sản phẩm một cách an toàn đồng thời rà soát sai sót trước khi đưa phần mềm vào hoạt động chính thức.

- Bảo trì: Sau khi phần mềm được triển khai trên môi trường thực thì việc bảo trì sẽ được bắt đầu. Trong giai đoạn này, developer phải chịu trách nhiệm đánh giá và triển khai các vấn đề bất kỳ cần được khắc phục hoặc cải tiến trong quá trình khách hàng sử dụng.

Các phương pháp sdlc 

Một vài phương pháp SDLC mà bạn có thể tìm hiểu thêm đó là:

• Mô hình thác nước: Đây là mô hình lâu đời nhất trong tất cả các phương pháp SDLC nhưng nó rất tuyến tính và đơn giản. Với mô hình này, người dùng sẽ được yêu cầu hoàn thành một giai đoạn của dự án trước khi giai đoạn tiếp theo được thực hiện. Tuy nhiên, mô hình này dễ bị trì hoãn, thậm chí là dẫn đến một vài vấn đề phát sinh cho các nhóm phát triển.
• Phương pháp Agile: Phương pháp này sẽ ưu tiên các chu kỳ có xu hướng phát hành nhanh và liên tục. Về mặt lý thuyết, mô hình này giúp các nhóm có thể nhanh chóng giải quyết được các vấn đề nhỏ khi chúng phát sinh cho đến khi chuyển qua giai đoạn phức tạp nhưng nó lại quá chú trọng vào việc tương tác với khách hàng khiến dự án dễ bị sai hướng.
• Phương pháp lặp lại: Có liên quan đến việc tạo ra một phiên bản phần mềm nhanh chóng và cải tiến lặp đi lặp lại tiếp theo, bạn có thể ứng dụng phương pháp lặp lại để phát triển thêm nhiều phiên bản khác trước khi hoàn thiện phần mềm. Điều này tuy khiến phương pháp khó để vạch trong SDLC nhưng nó vẫn là sự lựa chọn ưu tiên cho các nhóm phát triển nhanh.

Một số kỹ năng developer cần có để làm việc tốt với sdlc 

Để có thể làm việc hiệu quả với SDLC, một developer cần thiết phải có được một số kỹ năng dưới đây:

• Giao tiếp: Hầu hết các nhà phát triển đều cần phải thực hiện việc giao tiếp với đồng đội cùng các bên liên quan tham gia phát triển phần mềm nên kỹ năng giao tiếp cần thiết phải có bằng nhiều phương thức khác nhau.
• Hợp tác: Một developer không thể hoạt động đơn độc trong một dự án phần mềm lớn. Do đó, mỗi thành viên trong nhóm cần phải có khả năng hợp tác và đồng bộ hoá nỗ lực với những thành viên còn lại.
• Linh hoạt: Developer phải là người có khả năng xoay sở với tất cả những thay đổi đột ngột hướng về dự án nhưng vẫn tập trung tốt vào mục tiêu cuối cùng.
• Chú ý đến chi tiết: Chỉ cần developer tạo ra lỗi thì vòng đời phát triển của phần mềm sẽ gia tăng. Thậm chí, sự sai sót hay giám sát quá mức cũng khiến sản phẩm cuối không thể hoạt động ổn định.
• Ý thức bảo mật: Mọi thành viên trong nhóm phải đảm bảo về tính bảo mật và riêng tư cho dữ liệu trước khi thực hiện những thay đổi nhỏ nhất.

Việc hiểu rõ SDLC là gì cùng khả năng kết hợp giữa kỹ năng kỹ thuật và kỹ năng mềm sẽ giúp bạn có thể dễ dàng phát triển phần mềm của mình một cách mạnh mẽ trong mọi môi trường với mô hình SDLC.