Platform là gì? Các loại mô hình platform phổ biến hiện nay

Bizfly Cloud

2384

22-05-2025

Platform là gì? Khi nói đến công nghệ và điện toán, platform đóng vai trò là nền tảng cơ bản để phát triển và hỗ trợ phần cứng, phần mềm cũng như nhiều công nghệ khác. Hãy xem các loại platform trong môi trường mạng qua bài viết của Bizfly Cloud nhé!

Platform là gì?

Platform là hệ thống hoặc nền tảng kỹ thuật để xây dựng triển khai các ứng dụng, dịch vụ, hay các sản phẩm kỹ thuật số khác. Platform là yếu tố không thể thiếu đối với mọi ứng dụng, phần mềm. Ứng dụng hoặc phần mềm để hoạt động được thì cần có Platform.

Đối với sử dụng cá nhân, platform được hiểu là phần cứng cơ bản (máy tính) và phần mềm (hệ điều hành) mà trên đó các ứng dụng có thể chạy được. Môi trường này tạo thành một nền tảng cơ bản để hỗ trợ và/hoặc phát triển bất kỳ ứng dụng hoặc phần mềm.

Máy tính sử dụng các bộ xử lý trung tâm (CPUs), và các CPUs này được thiết kế để chạy mã ngôn ngữ máy cụ thể. Để máy tính chạy được các ứng dụng phần mềm, các ứng dụng phải sử dụng ngôn ngữ máy dạng mã hóa nhị phân của CPU.

Các yếu tố cấu thành nên Platform

Cấu tạo của Platform gồm những yếu tố chính sau:

• Phần cứng đơn: Đây là thành phần cơ bản đầu tiên mà một Platform cần có. Phần cứng đơn chủ yếu được thấy trong các hệ thống nhúng quy mô nhỏ, có khả năng truy cập trực tiếp vào phần cứng mà không cần thông qua hệ điều hành.
• Trình duyệt: Để thiết kế phần mềm trên các cơ sở dữ liệu của nền tảng web, người thiết kế cần truy cập vào trình duyệt. Một số trình duyệt khá phổ biến hiện nay có thể kể đến như Google Chrome, Internet Explorer,...
• Ứng dụng: Platform đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng ứng dụng. Một số ứng dụng cần thiết cho việc xây dựng lập trình chính là lưu trữ phần mềm, lưu trữ dữ liệu, bảng tính,...
• Frameworks: Frameworks cung cấp các tính năng để lập trình viên có thể xây dựng phần mềm hoặc ứng dụng. 
• Máy ảo: Máy ảo trong Platform có trách nhiệm thực thi phần mềm, ứng dụng dưới dạng định dạng mã máy. Tính năng của máy ảo của mỗi Platform sẽ có những tính năng khác nhau.

Các loại platform phổ biến hiện nay

Do đó, thông thường các chương trình ứng dụng được viết cho một platform sẽ không hoạt động trên một platform khác.

Computer platform

Một computer platform hay computing platform - còn được gọi là digital platform - thường chỉ đề cập đến hệ điều hành và phần cứng máy tính.

Lấy ví dụ một máy tính xách tay hiện đại chạy hệ điều hành Windows hoặc máy tính Apple chạy hệ điều hành Mac OS X được tính là 1 platform.

Tiêu chuẩn Platform

Platform tuân thủ một bộ tiêu chuẩn cho phép các developer phần mềm phát triển các ứng dụng cho nền tảng đó. Các tiêu chuẩn tương tự cho phép chủ sở hữu và người quản lý có thể mua các ứng dụng và phần cứng thích hợp.

Vị vậy, để chạy chương trình kế toán trên máy tính, người ta phải mua một phần mềm kế toán được phát triển cho nền tảng sử dụng để chạy nó.

Multiple Platforms

Các giao diện dựa trên tiêu chuẩn mới và giao diện mở cho phép các chương trình ứng dụng chạy trên nhiều nền tảng. Ngoài ra, các developer phần mềm cũng đã phát triển các công cụ cho phép các ứng dụng chạy trên nhiều nền tảng.

Cross-Platform Software và Multi-Platform Software (Phần mềm nền tảng chéo và Phần mềm đa nền tảng)

Sự phát triển này đã dẫn đến việc ra đời các khái niệm về phần mềm nền tảng chéo và phần mềm đa nền tảng. Một ví dụ điển hình có thể được sử dụng để minh họa là các videogames được phát triển riêng cho một platform nhất định, trong trường hợp này là console như PlayStation hoặc Xbox.

Mặc dù cùng một trò chơi với các phiên bản khác nhau để chạy trên các hệ thống khác nhau, nhưng nếu phiên bản đó được xây dựng để chạy trên Microsoft Windows, nó sẽ không thể chạy được nếu tải trên Xbox.

Mỗi nền tảng gaming sẽ tuân thủ các tiêu chuẩn riêng cũng như các quy tắc và giới hạn phần cứng riêng. Ví dụ: các developers có thể sẽ cần hạ thấp cài đặt đồ họa trong trò chơi nếu công cụ trò chơi quá nặng trên một phần cứng nhất định.

Blockchain

Trong những năm gần đây, Blockchain platform là nền tảng mới xuất hiện, được sử dụng nhiều trong việc quản lý dữ liệu bằng chuỗi khối. Blockchain platform tương tự như một hệ điều hành trên điện thoại. Có các Dapp có thể xem phim, chơi trò chơi,... Hầu hết người dùng platform này là các lập trình viên, họ xây dựng các ứng dụng của bản thân trên nền tảng này. 

Mobile Platforms

Ngày nay, các thiết bị di động như điện thoại thông minh và máy tính bảng thường sở hữu phần mềm và phần cứng riêng. Chúng hoạt động độc lập với các hệ thống khác và có khả năng chạy các ứng dụng, công cụ và phần mềm của riêng chúng, do đó chúng cũng có thể được xem xét là các platform khá hiệu quả.

Digital Platforms

Software stacks và một số ứng dụng đôi khi cũng được tính là digital platforms.

Ví dụ: SQL là một ứng dụng cơ sở dữ liệu thường được sử dụng làm môi trường để chạy các công cụ phục vụ CRM, phân tích và quản lý nhật ký.

Tương tự, 1 bộ ba ứng dụng nguồn mở gồm Elaticsearch, Logstash và Kibana hợp lại tạo thành ELK Stack, một nền tảng được sử dụng cho mục đích ghi nhật ký.

Platform as a service

Nền tảng dưới dạng dịch vụ (PaaS) là định nghĩa về một nền tảng điện toán được thuê hoặc phân phối dưới dạng t giải pháp tích hợp, giải pháp đóng gói hoặc dịch vụ thông qua kết nối Internet.

Giải pháp đóng gói có thể là một tập hợp các thành phần hoặc hệ thống con phần mềm được sử dụng để phát triển một sản phẩm hoặc dịch vụ đầy đủ chức năng, chẳng hạn như một ứng dụng web sử dụng HĐH, máy chủ web, cơ sở dữ liệu và ngôn ngữ lập trình. Tổng quát hơn, giải pháp đóng gói có thể cung cấp một hệ điều hành, phần mềm trung gian, cơ sở dữ liệu hoặc ứng dụng.

PaaS được phát triển lên từ SaaS (phần mềm dưới dạng dịch vụ), sử dụng Internet để lưu trữ các ứng dụng phần mềm. PaaS nằm ở trung tâm trong 5 lớp điện toán đám mây. 2 lớp trên PaaS là lớp client (phần cứng và phần mềm) và lớp ứng dụng (bao gồm SaaS). Bên dưới PaaS là cơ sở hạ tầng - bao gồm cơ sở hạ tầng dưới dạng dịch vụ (IaaS) - và các lớp server (phần cứng và phần mềm).

Mô hình dịch vụ PaaS cho phép khách hàng thuê các server ảo hóa và các dịch vụ liên quan để sử dụng cho việc chạy các ứng dụng hiện có hoặc để thiết kế, phát triển, thử nghiệm, triển khai và lưu trữ ứng dụng.

Các dịch vụ PaaS cung cấp nhiều dịch vụ cũng như các bộ dịch vụ khác nhau trong suốt vòng phát triển ứng dụng. Các tính năng dịch vụ điển hình có thể kể đến kiểm soát và theo dõi source code, versioning, kiểm tra và xây dựng các công cụ quản lý quy trình.Tất cả được tạo ra trên một nền tảng, hoạt động cùng nhau trong cùng một framework. Như vậy, mỗi platform có một bộ quy tắc, tiêu chuẩn và hạn chế riêng để quy định phần cứng/phần mềm nào có thể được xây dựng và cách hoạt động của chúng.

IoT

Để khai thác giá trị từ Internet of Things (IoT), chúng ta cần một nền tảng (platform) để tạo, quản lý ứng dụng, phân tích, lưu trữ và bảo mật dữ liệu. Giống như hệ điều hành cho máy tính, nền tảng giúp đơn giản hóa và giảm chi phí cho nhà phát triển, quản lý và người dùng. IoT Platform là khung phần mềm đầu cuối, kết nối thông tin từ cảm biến, thiết bị, mạng và phần mềm, giúp triển khai các dự án IoT.

AI

Nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI Platform) là hệ thống tích hợp công cụ và dịch vụ để xây dựng, triển khai và quản lý ứng dụng AI. Nó giúp doanh nghiệp tận dụng AI để xử lý dữ liệu, tự động hóa quy trình và ra quyết định thông minh.

AI Platform cung cấp tính năng như học máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, và nhận dạng hình ảnh, hỗ trợ phát triển mô hình AI phù hợp với từng nhu cầu. Nền tảng này giúp tối ưu hóa quy trình, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng và tăng cường hiệu quả kinh doanh, là chìa khóa cho chuyển đổi số trong thời đại 4.0.

Hardware platform/Software platform:

Các hardware platform có thể là:

- Toàn bộ hệ thống

- Các thành phần riêng lẻ

- Interface

Các software platform có thể là:

- System software

- Application software

Toàn bộ hệ thống

Hardware platform có thể là toàn bộ hệ thống như mainframe, workstation, desktop, laptop, tablet, smartphone... Mỗi trong số này đại diện cho một hardware platform vì mỗi platform có hình thức riêng, hoạt động độc lập với các hệ thống khác và có khả năng cung cấp tài nguyên hoặc dịch vụ (ví dụ: chạy software/app, kết nối với thiết bị/internet,...) cho người dùng.

Các thành phần riêng lẻ

Các thành phần riêng lẻ, chẳng hạn như bộ xử lý trung tâm (CPU) của máy tính, cũng được coi là hardware platform. CPU (ví dụ: Intel Core, ARM Cortex, AMD APU) có kiến trúc riêng biệt, hoạt động, giao tiếp và tương tác với các thành phần khác tạo nên toàn bộ hệ thống. Để hiểu rõ hơn, hãy coi CPU là nền tảng hỗ trợ bo mạch chủ, bộ nhớ, ổ đĩa, thẻ mở rộng, thiết bị ngoại vi và phần mềm.

Interface

Interface chẳng hạn như PCI Express, Accelerated Graphics Port (AGP) hoặc khe cắm mở rộng ISA, là các nền tảng để phát triển các loại thẻ add-on/expansion khác nhau. Các yếu tố về interface là duy nhất, vì vậy không thể lắp thẻ PCI Express vào khe AGP hoặc ISA - các nền tảng đặt ra các quy tắc và hạn chế khác nhau. Interface cũng cung cấp thông tin liên lạc, hỗ trợ tài nguyên cho expansion card mở rộng. Ví dụ về expansion card sử dụng các Interface như vậy: video graphic, sound/audio, networking adapter, USB port, serial ATA (SATA) controller…

System Software

System Software điều khiển máy tính bằng cách thực hiện các quy trình, đồng thời thực hiện quản lý/điều phối nhiều tài nguyên phần cứng kết hợp với phần mềm ứng dụng. Ví dụ: Windows, macOS, Linux, Android, iOS và Chrome OS.

Hệ điều hành hoạt động như một nền tảng bằng cách cung cấp môi trường hỗ trợ tương tác người dùng thông qua các giao diện (ví dụ: màn hình, chuột, bàn phím, máy in,...), giao tiếp với các hệ thống khác (ví dụ: mạng, Wi-Fi, Bluetooth,...) và phần mềm ứng dụng.

Applications software có phải là Platform hay không?

Applications software là những chương trình thiết kế để thực hiện các tác vụ trên máy tính, không được xem là Platform. Chúng được gọi là non-platform application software. Một số phần mềm dùng trên các trình duyệt như Chrome, Facebook, Safari... được coi là Platform.

Ưu và nhược điểm Platform

Ưu điểm:

• Tạo ra sự kết nối giữa các thiết bị trên cùng một nền tảng.

• Hỗ trợ quản lý, điều hành ứng dụng đơn giản và hiệu quả hơn. 

• Hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với các khách hàng một cách tốt nhất. 

Nhược điểm:

• Tính năng của Platform đôi khi không phù hợp với việc triển khai quản lý chuỗi giá trị, trải nghiệm khách hàng đầu cuối. 

So sánh Platform với Pipeline

 Kết luận

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có cái nhìn tổng quan về platform là gì và những loại hình platform đang có hiện nay. Mỗi một nền tảng khác nhau sẽ phù hợp với một vai trò và nhu cầu khác nhau. Mong rằng bài viết này đã mang đến nhiều thông tin bổ ích về Platform cho bạn đọc. 

Theo Bizfly Cloud chia sẻ