Tài liệu SRS là gì? Tìm hiểu vai trò và cách viết tài liệu SRS

Vinh Phạm

1965

12-05-2022

Với sự phát triển của nền công nghiệp cách mạng 4.0, rất nhiều các công ty sản xuất phần mềm đã được thành lập và phát triển. Trong đó, tài liệu SRS chính là những yêu cầu về sản phẩm mà những người phát triển phần mềm cần thực hiện. Vì thế mà nó đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm. 

Vậy tài liệu SRS là gì? Nó bao gồm những thành phần nào? Bài viết dưới đây, Bizfly Cloud sẽ mang đến cho bạn đọc những thông tin cơ bản nhất về tài liệu này.

Tài liệu SRS là gì?

Tài liệu SRS là viết tắt của từ Software Requirement Specification, có nghĩa là tài liệu đặc tả yêu cầu. Nó được sử dụng với chức năng mô tả các yêu cầu về cả chức năng và phi chức năng của hệ thống một cách chi tiết. Tài liệu này sẽ giúp đưa ra các chức năng của hệ thống hay dùng cho việc đọc hiểu hệ thống của bên thứ ba có liên quan đến công ty.

Các yêu cầu về chức năng hỗ trợ việc mô tả các chức năng của hệ thống phần mềm cũng như các thành phần của nó.

Các yêu cầu phi chức năng mô tả những đặc điểm hoạt động của hệ thống phần mềm và thành phần của nó.

Các thành phần của tài liệu SRS

Tài liệu SRS bao gồm các thành phần chính sau đây:

Introduction (Phần giới thiệu): Đây là phần đầu tiên của tài liệu, bao gồm những nội dung sau:

• Purpose: Mô tả mục đích và ý nghĩa của tài liệu đặc tả yêu cầu một cách chi tiết, giúp người đọc nắm được khái niệm sự quan trọng của nó.
• Application Overview: Mô tả tổng quan hệ thống. Hệ thống phải đảm bảo các yếu tố như: quyền sử dụng, tính năng, khái quát, mục đích của hệ thống.
• Intended Audience and Reading Suggestions: Mô tả mục đích sử dụng và các đối tượng chứa tài liệu SRS.
• Abbreviations: Là một danh sách bao gồm các từ viết tắt và ý nghĩa giúp người đọc hiểu rõ hơn.
• References: Mô tả các tài liệu liên quan và mục đích sử dụng chúng.

High Level Requirement (Yêu cầu mức độ tổng thể): Bao gồm những nội dung sau:

• Object Relationship Diagram: Mô hình mô tả mối quan hệ tĩnh giữa các đối tượng của hệ thống.
• Workflow Diagram: Có chức năng hiển thị chuỗi công việc hay các bước mà người dùng thực hiện. Mỗi hành động của người dùng sẽ được hiển thị ở từng giai đoạn trên hệ thống.
• State Transition Diagram: Mô tả từng bước trạng thái của workflow giúp người đọc biết được người thực hiện và tác động đến trạng thái của hệ thống như thế nào.
• Use Case Diagram: Mô tả cách người dùng sử dụng tính năng của hệ thống.

Security Requirement (Yêu cầu bảo mật)

Ở phần này, nhiệm vụ chính là mô tả nhiệm vụ của người dùng hệ thống, chức năng của người dùng và cho người dùng thấy quyền của họ trong hệ thống. Bảng ma trận nhiệm vụ đối với từng người sử dụng hệ thống sẽ được hiển thị ngay trong phần này.

Use Case Specification (Đặc tả Use Case)

Tất cả các chức năng của hệ thống, mô tả nhiệm vụ phải thực hiện về hành vi đầu ra, đầu vào một cách chi tiết. Thêm vào đó, Những tương tác từ tác nhân bên ngoài vào hệ thống và kết quả của việc tương tác đó cũng sẽ được hiển thị ở phần này.

Other Requirement (Những yêu cầu khác)

Ở phần này, các yêu cầu bổ sung đối với hệ thống sẽ được hiển thị chi tiết, sau đó được chuyển đến các yêu cầu phi hệ thống.

Integration (Yêu cầu tích hợp)

Hỗ trợ việc đính kèm các tài liệu hoặc những nội dung liên quan đến hệ thống từ bên ngoài vào phần này.

Appendices (Phụ lục)

Cho phép người dùng xác định được các lỗi tin nhắn ở hệ thống hoặc những email mẫu trên hệ thống.

Vai trò và cách viết tài liệu SRS

Tài liệu SRS là một tài liệu quan trọng trong công việc phát triển phần mềm, bởi nó bao gồm những vai trò sau:

• Giúp các đội phát triển xây dựng hệ thống chính xác, mô tả được hết chức năng, tránh đi lạc hướng với yêu cầu của khách hàng.
• Tránh gặp phải các trường hợp có quá nhiều ý kiến và giúp cho các bên liên quan hiểu về hệ thống một cách rõ ràng.
• Giúp cho việc bảo trì và nâng cao các chức năng của hệ thống một cách dễ dàng và nhanh chóng.
• Giúp các chuyên viên kiểm thử hệ thống hiểu được dễ dàng từ đó có thể xây dựng chi tiết các kịch bản kiểm thử.

• Tài liệu có tính chính xác: Điều này vô cùng quan trọng để đảm bảo SRS luôn thể hiện được đặc điểm kỹ thuật và chức năng của sản phẩm.
• Tài liệu có tính rõ ràng: Đây là một điều cơ bản không thể bỏ qua. Nội dung trong tài liệu phải có tính rõ ràng giúp người đọc dễ đọc hơn cũng như nắm bắt được hết nội dung.
• Tài liệu phải hoàn tất: Đây là những nhu cầu thiết yếu của người mua mà bạn không thể bỏ qua.
• Nội dung phù hợp: Các từ viết tắt hay các định nghĩa trong tài liệu SRS phải được sử dụng nhất quán.
• Xếp hạng mức độ quan trọng: Việc xếp hạng mức độ quan trọng sẽ giúp cho các yêu cầu được xác minh.
• Tài liệu phải được kiểm chứng: Cần sử dụng nhiều phương pháp trong việc xác định và kiểm chứng nội dung trong tài liệu.
• Cho phép sửa đổi: Những thay đổi và yêu cầu cần phải thực hiện một cách có hệ thống và việc tác động đến các yêu cầu khác phải cần được xem xét.
• Tài liệu có tính truy nguyên: Hỗ trợ truy nguồn được nguồn gốc từ đầu.

Phân biệt tài liệu SRS với BRD, FRS

Các Business Analyst (BA) thông thường sẽ tạo ra 9 tài liệu quan trọng, trong đó có 3 tài liệu dễ gây nhầm lẫn cho người dùng nhất là SRS, BRD, FRS. Vậy làm thế nào để phân biệt 3 loại tài liệu này?

• BRD (Business Requirement Document) là tài liệu yêu cầu nghiệp vụ ghi lại yêu cầu nghiệp vụ và các bên liên quan. Đây là tài liệu đầu tiên trong quá trình phát triển của tổ chức.
• Các chiến lược của công ty mà họ cố gắng đạt được trong tương lai sẽ được mô tả trong tài liệu này. Để dễ hiểu hơn thì nó trả lời tất cả các câu hỏi tại sao có những yêu cầu trên, sự thay đổi của hệ thống và một kết quả như mong đợi. Các nhà tài trợ, quản lý chung, quản lý cao cấp và BA chính là đối tượng sử dụng của BRD.
• FRS là viết tắt của từ Functional Requirement Specifications- tài liệu mô tả thông số kỹ thuật yêu cầu của chức năng.. Đây là tài liệu chi tiết nhất trong 3 tài liệu được liệt kê, nó sẽ hệ thống cách dự kiến hoạt động để đáp ứng yêu cầu được nêu trong các tài liệu SRS và BRS. Mỗi yêu cầu, chức năng trong từng trường và sự tương tác của người dùng với mỗi trang trong hệ thống sẽ được FRS xây dựng mô tả một cách chi tiết và rõ ràng.
• FRS được tạo ra từ cách mà hệ thống tương tác với người dùng và quan điểm của họ. Khi hoàn thành xong, tài liệu FRS sec được đưa đến cho quản lý dự án kiểm tra, sau đó mới đưa cho khách hàng và được xác nhận lại lần nữa. Tài liệu này sẽ là bản chuẩn về cách thức phần mềm hoạt động, sau khi được xác nhận lại lần cuối.

Tìm hiểu về tầm quan trọng của tài liệu SRS

Một dự án phần mềm có thể được bắt đầu và hoàn thành mà không cần sử dụng các tài liệu như SRS. Điều đó sẽ chỉ dành cho các dự án rất nhỏ hoặc trong thời gian rất ngắn. Nhưng đối với bất kỳ dự án phần mềm nào được thực hiện trong hơn một tuần, bạn cần có SRS. Dưới đây là một số vai trò chủ yếu của SRS:

• SRS giúp xác định mục đích, mục tiêu và phạm vi của một dự án phần mềm, cung cấp cái nhìn tổng quan về dự án trước khi bắt đầu.
• SRS tạo cơ sở cho sự thống nhất giữa khách hàng và đơn vị phát triển phần mềm về những gì sản phẩm phần mềm dự kiến sẽ thực hiện. Mô tả đầy đủ về chức năng mong muốn của phần mềm được chỉ định trong SRS. Điều này sẽ giúp người dùng cuối xác minh xem phần mềm có đáp ứng các nhu cầu được chỉ định hay không. Nếu không có SRS, các Developer sẽ không biết liệu họ có đang phát triển sản phẩm theo đúng nhu cầu của khách hàng hay không.
• SRS giúp tối ưu quá trình phát triển phần mềm, việc chuẩn bị SRS yêu cầu bắt buộc các bên liên quan phải suy nghĩ thấu đáo về tất cả các yêu cầu của họ trước khi việc thiết kế phần mềm bắt đầu. Do đó giảm bớt thao tác thiết kế lại, mã hóa và kiểm thử lại.
• SRS là cơ sở cho các đánh giá, cải tiến và bảo trì phần mềm. SRS như một tài liệu tham khảo trong và sau khi phát triển phần mềm. Việc kiểm tra cẩn thận các yêu cầu được chỉ định trong SRS có thể sớm phát hiện ra những sơ hở và sự thiếu nhất quán trong quá trình phát triển, giúp quá trình khắc phục vấn đề dễ dàng hơn.
• SRS là cơ sở để ước tính chi phí và lập kế hoạch dự án. Vì mô tả đầy đủ về sản phẩm sẽ được nêu rõ trong SRS, nó giúp ước tính chi phí dự án và có thể được sử dụng để thỏa thuận với khách hàng.

Tài liệu SRS là một loại tài liệu vô cùng quan trọng trong quá phát triển ứng dụng, bởi nó giúp mang lại những mẫu sản phẩm đáng tin cậy chất lượng cao. Với các công cụ quản lý yêu cầu hiện đại ngày nay thì việc sử dụng tài liệu SRS là một trong những lựa chọn tốt nhất. Với những thông tin mà bài viết trên Bizfly Cloud mang lại, chắc chắn rằng bạn sẽ hiểu hơn và biết cách sử dụng loại tài liệu này trong công việc của mình.