Mã độc Stealer và sự ảnh hưởng của nó đến người dùng và các tổ chức

1966

29-05-2025

Mã độc Stealer và sự ảnh hưởng của nó đến người dùng và các tổ chức

Mã độc Stealer là một trong những loại phần mềm độc hại nguy hiểm nhất hiện nay, có khả năng thu thập thông tin cá nhân và dữ liệu nhạy cảm từ nạn nhân mà không để lại dấu vết. Trong bài viết này của Bizfly Cloud, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá sâu hơn về mã độc Stealer cũng như những mối đe dọa nghiêm trọng mà nó gây ra.

Mã độc Stealer là gì?

Mã độc Stealer là một thuật ngữ chỉ các loại phần mềm độc hại được thiết kế đặc biệt để đánh cắp thông tin từ máy tính hoặc thiết bị di động của người dùng. Những thông tin này thường bao gồm tài khoản ngân hàng, mật khẩu, thông tin đăng nhập vào các trang web và nhiều dữ liệu nhạy cảm khác. Mã độc Stealer thường hoạt động âm thầm, không gây ra bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào cho nạn nhân, điều này làm cho việc phát hiện và xử lý trở nên khó khăn hơn.

Có nhiều hình thức mà mã độc Stealer có thể thực hiện để thu thập thông tin. Chúng có thể sử dụng công nghệ keylogging để ghi lại các phím bấm của người dùng, hoặc có thể chèn mã độc vào các trang web mà người dùng truy cập. Khi nạn nhân vô tình cung cấp thông tin qua các trang web giả mạo, mã độc sẽ ngay lập tức thu thập và gửi đi cho kẻ tấn công.

Một trong những lý do chính khiến mã độc Stealer trở thành mối đe dọa lớn là vì khả năng né tránh các phần mềm diệt virus và các biện pháp bảo mật khác. Bằng cách sử dụng các kỹ thuật tinh vi, mã độc Stealer có thể ẩn mình trong hệ thống mà không bị phát hiện trong thời gian dài.

Tầm quan trọng và ảnh hưởng của mã độc Stealer đối với người dùng và các tổ chức

Mã độc Stealer không chỉ là mối lo ngại cho cá nhân mà còn là vấn đề nghiêm trọng đối với các tổ chức và doanh nghiệp. Sự lây lan của mã độc này đã mang lại nhiều hệ quả tiêu cực cho cả hai bên.

Đối với người dùng cá nhân, mã độc Stealer có thể khiến họ mất mát tiền bạc, danh tiếng và thông tin cá nhân. Các chiến dịch tấn công thường nhằm vào những người dùng dễ bị tổn thương như những người không có kiến thức về an ninh mạng hoặc những người thường xuyên sử dụng mạng xã hội mà không có các biện pháp bảo vệ cần thiết. Hậu quả có thể không chỉ đơn giản là mất tiền, mà còn có thể dẫn đến việc lộ thông tin cá nhân trên mạng, tạo cơ hội cho các hình thức lừa đảo khác.

Trong khi đó, các tổ chức và doanh nghiệp cũng không thoát khỏi sự đe dọa từ mã độc Stealer. Một cuộc tấn công thành công có thể dẫn đến việc mất mát dữ liệu khách hàng, thiệt hại tài chính nghiêm trọng, và xâm phạm uy tín thương hiệu. Đặc biệt, các tổ chức nằm trong lĩnh vực tài chính, chăm sóc sức khỏe, và giáo dục là những mục tiêu hấp dẫn cho kẻ tấn công bởi lượng thông tin nhạy cảm lớn mà họ quản lý.

Các loại mã độc Stealer phổ biến

Dưới đây là một số loại phổ biến nhất mà người dùng nên cảnh giác.

PXA Stealer

PXA Stealer là một trong những loại mã độc Stealer nổi bật hiện nay, được phát hiện lần đầu tiên khoảng giữa năm 2020. Nó chủ yếu nhắm vào người dùng sử dụng trình duyệt Chrome và Firefox.

PXA Stealer hoạt động bằng cách thu thập thông tin đăng nhập từ trình duyệt của nạn nhân, bao gồm tên tài khoản, mật khẩu và cookie phiên. Sau khi thu thập được thông tin, mã độc sẽ tự động gửi về máy chủ của kẻ tấn công.

Điều đặc biệt là PXA Stealer có khả năng lấy cắp thông tin từ nhiều ứng dụng, bao gồm cả các ứng dụng ngân hàng, ví điện tử và các ứng dụng mạng xã hội.

Lumma Stealer

Lumma Stealer là một mã độc Stealer đang gia tăng mức độ hoạt động trong thời gian gần đây. Nó nổi bật với khả năng sử dụng CAPTCHA giả để lừa đảo người dùng.

Khi nạn nhân cố gắng đăng nhập vào một trang web, Lumma Stealer sẽ tạo ra một hộp thoại giả mạo yêu cầu nhập CAPTCHA. Sau khi người dùng điền thông tin, mã độc sẽ thu thập và gửi thông tin này cho kẻ tấn công.

Lumma Stealer còn sử dụng các chiến thuật giả mạo tinh vi để tăng tỷ lệ thành công của cuộc tấn công. Người dùng cần nâng cao cảnh giác khi thấy những hộp thoại yêu cầu nhập thông tin bất thường.

Các biến thể khác như Zeus, SpyEye, Pony, Emotet, Trickbot, Azorult, Vidar

Zeus: Một trong những mã độc Stealer đầu tiên được phát hiện, chủ yếu nhắm vào tài khoản ngân hàng.
SpyEye: Là một bản sao của Zeus nhưng với nhiều tính năng cải tiến.
Pony: Chuyên thu thập thông tin từ nhiều dịch vụ trực tuyến và ứng dụng.
Emotet: Ban đầu được phát triển như một mã độc ngân hàng nhưng giờ đây còn được sử dụng để phân phối nhiều loại mã độc khác.
Trickbot: Nhắm đến các tổ chức tài chính và doanh nghiệp, Trickbot có khả năng lây lan nhanh chóng.
Azorult: Được biết đến với việc lấy cắp thông tin từ trình duyệt và các ứng dụng.
Vidar: Hoạt động tương tự như Azorult nhưng bổ sung thêm tính năng thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau.

Phương thức hoạt động của mã độc Stealer

Mỗi loại mã độc Stealer có phương thức hoạt động riêng nhưng nhìn chung chúng đều sử dụng một số kỹ thuật phổ biến để lây nhiễm và thu thập thông tin.

Phát tán qua email lừa đảo

Kẻ tấn công thường tạo ra các email giả mạo, trông giống như đến từ các tổ chức đáng tin cậy và gửi cho nạn nhân. Trong các email này, có thể chứa liên kết đến một trang web giả mạo hoặc file đính kèm chứa mã độc. Khi nạn nhân nhấp vào liên kết hoặc mở file đính kèm, mã độc sẽ được tải xuống và lây nhiễm vào máy tính của họ.

Nhúng trong phần mềm không rõ nguồn gốc

Đôi khi người dùng tải xuống các phần mềm miễn phí từ các trang web không đáng tin cậy mà không biết rằng chúng đã bị cài cắm mã độc. Khi phần mềm này được cài đặt, mã độc Stealer có thể bắt đầu hoạt động và thu thập thông tin mà không bị phát hiện.

Khai thác lỗ hổng bảo mật

Khi các nhà phát triển không cập nhật bảo mật kịp thời, kẻ tấn công có thể tận dụng những điểm yếu này để lây nhiễm mã độc. Do đó, việc duy trì cập nhật hệ điều hành và phần mềm là rất quan trọng.

Lây nhiễm qua thiết bị lưu trữ di động

Mã độc Stealer có thể lây nhiễm thông qua các thiết bị lưu trữ di động như USB. Kẻ tấn công có thể cài mã độc vào một chiếc USB và sau đó để lại ở nơi công cộng. Khi ai đó nhặt lên và kết nối với máy tính của họ, mã độc sẽ được kích hoạt.

Những mối đe dọa do mã độc Stealer gây ra

Rò rỉ thông tin nhạy cảm: Khi thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng bị lộ, người dùng có thể trở thành nạn nhân của các hành vi gian lận tài chính.
Sử dụng thông tin để lừa đảo: Thông tin bị đánh cắp có thể được sử dụng để thực hiện các hành vi lừa đảo như mở tài khoản ngân hàng mới hoặc mua sắm bằng thẻ tín dụng giả mạo.
Đánh cắp danh tính: Kẻ tấn công có thể sử dụng thông tin cá nhân để giả mạo danh tính của nạn nhân, gây ra nhiều hậu quả pháp lý cho họ.
Bắt buộc thanh toán: Trong một số trường hợp, kẻ tấn công có thể yêu cầu nạn nhân trả tiền để lấy lại dữ liệu hoặc khôi phục quyền truy cập vào tài khoản bị đánh cắp.
Thiệt hại về uy tín: Các tổ chức có thể phải đối mặt với những thiệt hại nghiêm trọng về uy tín nếu thông tin của khách hàng bị lộ ra ngoài.

Các chiến dịch tấn công nổi bật sử dụng mã độc Stealer

Nhóm hacker Việt liên quan đến PXA Stealer

Một nhóm hacker tại Việt Nam được cho là đã phát triển và phát tán PXA Stealer, một mã độc Stealer với khả năng thu thập thông tin đăng nhập từ nhiều ứng dụng khác nhau. Nhóm này đã thực hiện nhiều cuộc tấn công nhắm vào người dùng trong nước và quốc tế.

Các nghiên cứu cho thấy rằng nhóm hacker này đã sử dụng các kỹ thuật tinh vi để lừa đảo nạn nhân bao gồm việc tạo ra các trang web giả mạo và gửi email lừa đảo.

Lumma Stealer và việc sử dụng CAPTCHA giả để lừa đảo

Chiến dịch tấn công liên quan đến Lumma Stealer cũng đã thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia bảo mật. Với việc sử dụng CAPTCHA giả để thu thập thông tin, Lumma Stealer đã cho thấy sự sáng tạo trong các kỹ thuật lừa đảo.

Khi nạn nhân cố gắng đăng nhập vào một trang web, Lumma Stealer sẽ xuất hiện và yêu cầu họ nhập CAPTCHA. Điều này đã làm cho nhiều người dùng không nghi ngờ gì và dễ dàng cung cấp thông tin cho kẻ tấn công.

Các chuyên gia khuyến cáo người dùng nên cẩn trọng với các hộp thoại yêu cầu xác thực không rõ nguồn gốc và luôn kiểm tra kỹ lưỡng trước khi nhập thông tin.

Biện pháp phòng ngừa và ứng phó với mã độc Stealer

Để bảo vệ bản thân và tổ chức khỏi mã độc Stealer, người dùng cần áp dụng một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả như sau:

Sử dụng phần mềm diệt virus: Cài đặt và duy trì phần mềm diệt virus để giúp phát hiện và ngăn chặn mã độc trước khi nó có thể gây hại.
Cập nhật thường xuyên: Luôn cập nhật hệ điều hành và phần mềm để bảo vệ trước các lỗ hổng bảo mật.
Cẩn trọng khi mở email: Không mở các email từ nguồn không rõ ràng và kiểm tra kỹ lưỡng trước khi nhấp vào liên kết hoặc tải xuống file đính kèm.
Giáo dục nhận thức về an ninh mạng: Đào tạo nhân viên trong tổ chức về các mối đe dọa từ mã độc Stealer và cách phòng tránh.
Sử dụng xác thực đa yếu tố: Thiết lập xác thực đa yếu tố cho các tài khoản quan trọng để tăng cường bảo mật.

Kết luận

Mã độc Stealer là một trong những mối đe dọa nguy hiểm nhất đối với người dùng và tổ chức. Sự phát triển nhanh chóng của các loại mã độc này đã khiến cho việc bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Việc hiểu rõ về mã độc Stealer, tầm quan trọng của nó, cùng với các biện pháp phòng ngừa có thể giúp người dùng và tổ chức giảm thiểu rủi ro cũng như bảo vệ bản thân khỏi những cuộc tấn công này trong tương lai.